ONDERNEMINGSRECHTBANK SLAAT ALARM OVER TOEVLOED AAN SPOOKBEDRIJVEN;

De ondernemingsrechtbank van Antwerpen en Limburg trekt aan de alarmbel: de druk ligt te hoog om alle dossiers goed af te handelen. ©PEPITE PHOTOGRAPHY / Belgian Fre

Stéfanie Romans DE TIJD 30 September 2025

De ondernemingsrechtbank van Antwerpen en Limburg wordt overspoeld door spookbedrijven. Lege hulzen, die de rechtbank een boel extra werk opleveren. Rechtbankvoorzitter Tijs Laurens trekt aan de alarmbel: 'Het water staat aan de rand van de dijk.' 

Een kapper of een elektronicazaak waar nooit klanten te zien zijn of gebouwen waar tientallen bedrijven gevestigd zijn, maar er verlaten bijliggen. Het zijn in veel gevallen spookvennootschappen, die soms een dekmantel vormen voor georganiseerde misdaadgroepen. En ze komen steeds vaker voor. Antwerpen en Limburg tellen samen al meer dan 25.000 bedrijven die waarschijnlijk geen enkele activiteit uitoefenen. 

De essentie

De lijst met spookbedrijven in de ondernemingsrechtbank van Antwerpen en Limburg wordt almaar langer. Het gaat al om 25.000 bedrijven die waarschijnlijk geen enkele activiteit uitoefenen.

De stijging komt vooral door de georganiseerde criminaliteit en de soepelere regels voor de oprichting van een vennootschap, waardoor het aantal faillissementen toeneemt.

De rechtbank vraagt dringend meer personeel en investeringen om het probleem aan te pakken.

Minister van Justitie Annelies Verlinden vraagt 1 miljard euro extra budget voor de rest van de legislatuur, terwijl de federale regering opnieuw miljarden wil saneren. 

Tijs Laurens, de voorzitter van de ondernemingsrechtbank van Antwerpen en Limburg, verwijst naar een hangar in Wilrijk, waar meer dan 300 bedrijven hun postbus hebben zonder dat er ook maar een brievenbus is. Het is maar een van de vele voorbeelden die hij dagelijks in dossiers tegenkomt.

 We hebben het al snel over duizenden slachtoffers per jaar.

De ondernemingsrechtbank heeft de taak malafide spookbedrijven te identificeren en te ontbinden, zodat ze uit het economisch verkeer verdwijnen. Belangrijk werk, zegt Laurens: 'Ze ondermijnen het vertrouwen in de economie en beschadigen het economisch weefsel. Ze bouwen schulden op bij de RSZ, de btw en bij bonafide handelspartners. We hebben het al snel over duizenden slachtoffers per jaar.' 

De jongste jaren is het almaar moeilijker geworden om alle dossiers af te handelen. De Kamer voor Ondernemingen in Moeilijkheden (KOIM), die de spookbedrijven aanpakt, behandelt jaarlijks 6.800 dossiers. Een fractie van wat op de plank ligt. 

Lege dozen

Het stijgend aantal dossiers heeft twee hoofdoorzaken: de toename van de georganiseerde criminaliteit en de versoepeling van de voorwaarden om een vennootschap op te richten. Het verklaart voor een stuk ook waarom het aantal faillissementen de voorbije jaren steeg. In Antwerpen en Limburg ging het om een toename van zeker een derde. 'Ongeveer de helft van al onze faillissementsdossiers, zo'n 1.500, zijn lege dozen', zegt Laurens. 'Dat zijn elk jaar 1.500 failliete vennootschappen waarin niets teruggevonden wordt: geen bestuurder en geen activa, enkel schulden.' 

Jaarlijks gaan 1.500 vennootschappen failliet waarin niets teruggevonden wordt: geen bestuurder en geen activa, enkel schulden.

Het personeel moet die toegenomen werkdruk opvangen. Dat maakt dat andere taken ondersneeuwen. 'Er is geen tijd om ondernemingen in moeilijkheden te hulp te schieten om een faillissement tijdig af te wenden', zegt Laurens, 'nochtans ook een wettelijke taak van de KOIM.'

 Vijf voor twaalf 

Eén adres, tientallen faillissementen: klopjacht op spookbedrijven wijst op opvallende hotspots.

De ondernemingsrechtbank van Antwerpen en Limburg schuift voorstellen naar voren om de problemen op te lossen. Ze doet dat in een gezamenlijk honderdpuntenplan van alle hoven, rechtbanken en het openbaar ministerie uit het rechtsgebied. Het gaat onder meer om voorstellen voor meer personeel voor het openbaar ministerie en de rechtbanken, die 300 personeelsleden te kort komen. De magistraten en medewerkers voeren vanaf woensdag elke maand om vijf voor twaalf actie om voorstellen uit de nota te belichten. 

Ook Laurens vraagt meer personeel voor zijn rechtbank om alles te blijven bolwerken. 'Het water staat nu aan de rand van de dijk. Als de dijk breekt, maakt dat veel zaken exponentieel moeilijker.' 

De vraag is of er geld is. Minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V) hoopt bij de begrotingscontrole 1 miljard euro los te weken, verspreid over de legislatuur. De helft zou gaan naar extra investeringen in justitie, de andere helft naar infrastructuur. Haar vraag komt op een moeilijk moment: de federale regering wil opnieuw miljarden saneren.  

Laurens benadrukt dat de investeringen van vandaag op termijn kosten uitsparen. 'Elk legedozen faillissement kost ons aan erelonen voor de curator alleen al bijna 1.500 euro. Veel schuldeisers zijn hun geld kwijt. Als je faillissementen vroeg vermindert, spaart dat geld uit. Ook qua efficiëntie valt er nog vooruitgang te boeken, bijvoorbeeld door de handmatige dossierselectie te digitaliseren. Daar bestaan al apps voor. Het hoeft niet altijd over gigantische budgetten te gaan.'