Rapport maakt brandhout van digitalisering justitie: "strategie ontbreekt" en "risico op fraude niet onder controle"
In mei lekte al een tussentijdse versie uit van het onderzoek van het Rekenhof. Het kabinet deed dat toen af als een voorlopig verslag. Maar in de finale versie van de doorlichting, die al loopt sinds juni 2023, behoudt het Rekenhof het merendeel van zijn kritieken.
“Gebrek aan strategie”
De doorlichting zegt onder andere dat een “coherentie strategie ontbreekt” voor de digitalisering van justitie. Volgens het Rekenhof werken 3 diensten apart aan projecten voor die digitalisering: de zogenoemde “Stafdienst ICT”, het “Digital Transformation Office” en “Crossborder”.
De rolverdeling tussen elk van die diensten zou niet duidelijk zijn, zegt het Rekenhof. Meer nog, het kabinet van de minister “laat de drie operationele actoren bewust met elkaar concurreren in de hoop sneller tot resultaten te komen”, klinkt het.
Vooral de samenwerking van de dienst Crossborder met bpost kreeg eerder al kritiek, nadat Kamerlid Michael Freilich (N-VA) daarover een dossier naar buiten had gebracht. Bpost rekende justitie bijvoorbeeld 2 jaar lang bewust 12 keer te veel aan voor de huur van een gebouw. Het Rekenhof beschrijft de dienst Crossborder nu als “een zwarte doos”, “een soort ontwikkelingsstructuur die rechtstreeks onder het gezag van de minister staat”.
“500 consultants”
Maar de problemen gaan veel breder, stelt het Rekenhof vast. Omdat de juiste vaardigheden binnen de administratie ontbreken, wordt er “massaal” een beroep gedaan op externe consultants.
In totaal schat het Rekenhof dat er zo’n 500 consultants op de 3 diensten werken, ook in managementfuncties. Bij de dienst Crossborder bekleden consultants zelfs “alle hiërarchische functies direct onder de directie en, sinds november 2023, in de directie”.
Volgens het Rekenhof worden die consultants te weinig gecontroleerd. “Door die gebrekkige controle bestaat onder andere het risico van dubbele betaling van dezelfde prestaties”, staat in de doorlichting. “Er is ook geen garantie dat de consultants altijd hebben gewerkt aan de projecten waaraan ze contractueel waren toegewezen.”
"Onregelmatige contracten"
Bij de contracten voor die consultants zou justitie de regels niet altijd volgen, schrijft het Rekenhof. Het kabinet van de minister komt “geregeld tussenbeide in de keuze van specifieke consultants”, en er worden “onregelmatige situaties met prestaties van bepaalde consultants achteraf geregulariseerd”. Concreet wordt een contract soms aangepast nádat een consultant een bepaalde taak al heeft uitgevoerd, ziet het Rekenhof.
Verder wordt niet altijd de juiste pot met geld gebruikt voor de juiste opdracht. Zo zouden er Europese middelen zijn gebruikt “voor uitgaven die niet volledig kunnen worden toegerekend aan projecten die in aanmerking komen voor dit plan”. De conclusie in de doorlichting is scherp: “De begrotingsbeginselen worden herhaaldelijk niet nageleefd.”
“Risico op fraude”
Zo ontstaat het beeld van een chaotische administratie, een kabinet dat tussenbeide komt om projecten kunstmatig te versnellen, waardoor de digitaliseringsprojecten binnen justitie ten prooi kunnen vallen aan externe consultants. De leidinggevenden binnen de administratie zouden bij dat alles niet ingrijpen “om conflicten met de beleidscel (het kabinet van de minister, red.) te vermijden”.
Het Rekenhof zegt niet minder dan dat “het risico op fraude onvoldoende onder controle” is. Het vraagt aan de overheidsdienst Justitie om een strategie te ontwikkelen om “interne fraude (gepleegd door delen van de organisatie) en externe fraude (gepleegd ten aanzien van de organisatie door externe partijen) te beheersen”.
Hoe reageert de minister van Justitie?
In een antwoord van maar liefst 14 pagina’s en een persbericht reageert het kabinet van minister Paul Van Tigchelt (Open VLD) uitgebreid op het rapport. Algemeen vindt de minister dat het rapport “geen recht doet aan de aanzienlijke inspanningen die zijn geleverd om Justitie te moderniseren”.
De minister wijst ook op de applicaties die wél gerealiseerd zijn. "Die digitalisering werkt", maakt de minister zich sterk. "Er is de afgelopen jaren veel meer vooruitgang geboekt dan in alle voorgaande legislaturen." Volgens Van Tigchelt gebeurde dat ook "volgens een duidelijke visie".
De minister ontkent een aantal concrete kritieken van het Rekenhof. Zo zegt Van Tigchelt dat de Europese middelen niet fout werden toegewezen. De minister ontkent ook dat zijn kabinet verschillende afdelingen van de administratie met elkaar liet concurreren.
Van Tigchelt ziet wel heel wat tekortkomingen binnen zijn administratie en zegt dat het “binnen FOD Justitie aan de nodige organisatie ontbreekt” en dat “het directiecomité van FOD Justitie een passieve houding aannam”.
De minister zegt ook dat de macht van consultants binnen de administratie mogelijk te groot is geworden: “In het bijzonder zou moeten worden vermeden dat externe consultants posities innemen als leidinggevende of in het kader van controleopdrachten”, schrijft hij.
Oppositie vraagt grondig onderzoek
De N-VA, die federaal in de oppositie zit, vraagt nu dat het parket verder onderzoekt of er onregelmatigheden waren bij contracten voor digitaliseringsprojecten. Kamerlid Michael Freilich (N-VA) diende in mei nog een klacht in tegen onbekenden. Die werd geseponeerd, maar het parket is wel een eigen opsporingsonderzoek gestart. Dat loopt nog steeds.
"Ik heb alle informatie, inclusief interne documenten, overgemaakt aan het parket. Ik verwacht dat het Openbaar Ministerie nu serieus werk maakt van een diepgaand onderzoek", zegt Freilich.
Ontmoet Gabriëlla in haar atelier >>
ONRECHT AANGEDAAN!
Een verzameling van artikelen, zelfgeschreven, uit de pers en uit websites, die direct of indirect schrijven over onrecht aangedaan door KBC Grootbank en bepaalde gerechtsmandatarissen in Vlaanderen. Veel artikelen beschrijven de manier hoe dezen hard werkende personen kapot maken puur voor hun eigen gewin. In het bijzonder in onze zaak. Ondernemingsrechtbanken zijn zakenmodellen, die het welzijn van de maatschappij en zijn burgers niet belangrijk vinden.
Blog over Onrecht aangedaan!>>
Blog over Corruptie binnen de Belgische Justitie>>
Reacties
Een reactie posten