4 miljoen euro voor niks": justitie gaat toepassing voor digitale handtekeningen uiteindelijk toch niet gebruiken
Een toepassing om digitaal juridische documenten te ondertekenen die miljoenen euro’s heeft gekost, zal uiteindelijk niet worden gebruikt. Dat blijkt uit antwoorden van het kabinet van minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD). “Er worden miljoenen verspild”, zegt federaal oppositielid Michael Freilich (N-VA).
Om justitie minder op papier te laten werken, liet de federale overheid de afgelopen jaren een toepassing ontwikkelen om documenten digitaal te kunnen ondertekenen. Dat systeem heette JustSign. De diensten van Justitie werkten voor de ontwikkeling ervan samen met bpost.
4 miljoen euro
Sinds eind 2020 kreeg bpost 3,9 miljoen euro van de overheidsdienst Justitie om het systeem te laten ontwikkelen. Daarvoor werkte bpost op haar beurt weer samen met telecommunicatiebedrijf Verizon.
Een half jaar geleden bleek al dat er binnen de administratie van justitie heel wat vragen waren over de manier waarop bpost dat contract had gekregen: er was geen offerte, maar de minister ondertekende het contract wel. “Aan tal van wettelijke voorwaarden is niet voldaan”, besloten topfiguren binnen de overheidsjustitie in een nota die onze redactie kon inkijken. Het parket onderzoekt nog steeds of er effectief fouten zijn gemaakt bij dit contract, en bij andere contracten.
“Geen probleem”
Het was voormalig Justitieminister Vincent Van Quickenborne die het contract aan bpost uitbesteedde. Toen het verhaal naar buiten kwam, reageerde zijn opvolger Paul Van Tigchelt (Open VLD) dat er “geen juridisch probleem” was. “Dit is geen spook. JustSign bestaat”, zei de minister. “En het dossier JustSign zal binnenkort worden uitgerold bij het Hof van Cassatie.”
Dat blijkt een half jaar later niet gebeurd te zijn. Voor de kerstvakantie zei Van Tigchelt in het parlement al dat ze “een stap terug moesten zetten”. “We hebben niet kunnen leveren wat er van ons werd verwacht”, gaf de minister toe.
Alternatief
Navraag bij het kabinet leert dat er wordt afgestapt van de toepassing die bpost ontwikkelde voor bijna 4 miljoen euro. “Er werd gekozen voor een alternatieve trapsgewijze uitrol. Het gaat dus niet over een toepassing die via bpost werd ontwikkeld”, reageert het kabinet.
Volgens onze informatie is het contract rond JustSign met bpost sinds augustus niet verdergezet. Bpost zegt dat het wel alles correct heeft geleverd. “Waar bpost voor betaald is, heeft bpost geleverd zoals afgesproken”, zegt het postbedrijf.
De minister benadrukt dat er nu een alternatief wordt uitgewerkt. Zo zal een ontwikkeling voor digitale handtekeningen van een andere administratie - de overheidsdienst Beleid en Ondersteuning (FOD Bosa) - worden overgenomen.
Het kabinet maakt zich sterk dat het al deze maand die alternatieve handtekeningoplossing wil gebruiken bij het Hof van Cassatie. Al in december 2023 wezen leidinggevenden binnen de overheidsdienst Justitie op de mogelijkheid om de toepassing van de FOD Bosa te gebruiken.
Oppositie kritisch
“JustSign moest de hoeksteen worden van het digitale dossier”, zegt federaal oppositielid Michael Freilich (N-VA), die de minister van Justitie over de zaak ondervroeg. “Op het einde van de rit, na 5 jaar, blijkt dat men nergens is geraakt. Er zijn miljoenen verspild en nu is er niets waar we iets mee kunnen aanvangen. Er is geen JustSign, er is ‘just niks’”, aldus Freilich.
Er is geen JustSign, er is ‘just niks’
Volgens het oppositielid heeft JustSign veel meer gekost dan enkel de 4 miljoen euro die naar bpost ging. “Er zijn ook tientallen externe consultants ingeschakeld”, zegt Freilich. “En er zijn ook licenties aangekocht voor JustSign voor nog ettelijke miljoenen.” Vandaag publiceerde het Rekenhof een kritisch rapport over de digitalisering bij justitie, waarin de rol van consultants binnen de overheidsdienst Justitie op de korrel genomen wordt.
Geen alleenstaand geval
De vertraging die de ontwikkeling van digitale handtekeningen oploopt, is geen alleenstaand geval. Het is ook nog steeds wachten op een digitale databank voor vonnissen en arresten, onder de naam “JustJudgment”. Het is de bedoeling dat er ook een geanonimiseerd deel van die databank komt, dat burgers kunnen raadplegen.
Initieel was voorzien om die databank tegen eind 2023 klaar te hebben. Eerder werd dat al uitgesteld naar de tweede helft van 2024, maar er is opnieuw vertraging. Voor de kerstvakantie schatte minister Van Tigchelt in dat tegen de zomer van dit jaar de helft van de vonnissen en arresten digitaal kan worden ingeladen in de databank. Het publieke deel zou in de tweede helft van dit jaar beschikbaar worden.
Op een volledige uitrol zou het mogelijk wachten zijn tot 2026. Er loopt ook nog een procedure bij het Grondwettelijk Hof tegen de wettelijke basis voor de databank.
Hoe reageert de minister van Justitie?
"Helaas is niet alles gelukt zoals we hadden gehoopt, en op bepaalde vlakken hadden we graag verder gestaan", reageert Justitieminister Paul Van Tigchelt (Open VLD) in een persbericht op een kritisch rapport van het Rekenhof. Hij wijst daarin op de digitale toepassingen die wel zijn gerealiseerd en op de investeringen van zijn kabinet.
De minister erkent dat "JustSign en JustJudgment vertraging oplopen". "Het is daarom van cruciaal belang dat er verder wordt gewerkt op de ingeslagen weg, zodat we blijven bouwen aan een efficiëntere, meer toegankelijke en moderne Justitie."
Reacties
Een reactie posten