De Standaard : Jacht op fraude leidt tot recordaantal faillissementen

In de bouwnijverheid werd het hoogste aantal faillissementen ooit opgetekend. — © Christophe De Muynck

Nooit gingen in Vlaanderen meer bedrijven failliet dan in 2023. Een groot gedeelte daarvan waren spookbedrijven of dubieuze constructies.

Ruben Mooijman Woensdag 3 januari 2024 om 15:59

Nederlandstalige rechtbanken in Vlaanderen en Brussel spraken vorig jaar 6.234 faillissements­vonnissen uit. Dat aantal ligt 2,66 procent hoger dan in het vorige recordjaar, 2013. De stijging is voor twee derde toe te schrijven aan de toegenomen jacht op frauduleuze ondernemingen en spookbedrijven, zegt Graydon. Dat financiële informatiebureau heeft de cijfers verzameld.

Vooral in de arrondissementen Halle-Vilvoorde en Antwerpen werden doelgerichte acties ondernomen. Zo werden vorige maand in een bedrijvencentrum in Sint-Pieters-Leeuw nog 410 bedrijven aangetroffen die uit niet veel meer dan een postbus bestonden.

De Nederlandstalige kamer van de Brusselse ondernemingsrechtbank en de betrokken politiediensten maakten intensief jacht op bedrijven waarvan de kans groter was dat ze bij frauduleuze activiteiten betrokken waren. “Dat is mogelijk door een algoritme toe te passen dat verschillende bedrijfskenmerken combineert”, zegt Eric Van den Broele van Graydon. In Vlaams-Brabant steeg het aantal faillissementsvonnissen daardoor met niet minder dan 50,59 procent. Vlaams minister van Justitie Zuhal Demir (N-VA) wil die methodiek nu in heel Vlaanderen toepassen.

Ook in Antwerpen ondernam justitie specifieke actie, maar daarbij ging het vooral om spookbedrijven. Dat zijn bedrijven die geen activi­teiten meer ontplooien en geen jaarrekeningen neerleggen. Niet zelden worden dergelijke bedrijven voor een zacht prijsje overgekocht met het oog op frauduleuze of criminele activiteiten. Een nieuwe wet op de spookbedrijven, die van 2017 dateert, maakt het mogelijk om zulke bedrijven aan te pakken. Dat resulteert niet altijd in een faillissement, het kan ook om een gerechtelijke ontbinding gaan.

Geen optimisme voor 2024

In heel België steeg het aantal faillissementen vorig jaar met 9,65 procent. Daarmee is het cijfer teruggekeerd naar het niveau van 2017 en 2018. In 2019 lag het cijfer erg hoog door een wetswijziging, en in 2020 en 2021 juist erg laag. In het kader van de coronapandemie werden toen enige tijd geen nieuwe faillissementsprocedures gestart. De sociale zekerheid en de fiscus hebben toen in veel gevallen een betalingsuitstel van twee jaar toegekend. Na het aflopen daarvan werden veel bedrijven vorig jaar met een grote schuldenlast geconfronteerd.

Graydon signaleert dat enkele sectoren sterk oververtegenwoordigd zijn in de cijfers. In de bouwnijverheid bijvoorbeeld werd het hoogste aantal faillissementen ooit opgetekend. Bouwbedrijven zagen hun kosten stijgen, terwijl het aantal nieuwbouwprojecten afnam.

Van den Broele denkt dat de stijging van het aantal faillissementen zich in de loop van 2024 nog zal doorzetten. “Het afgelopen jaar hebben bedrijven drie belangrijke schokken te verwerken gekregen. Ten eerste de dure energie, waar veel bedrijven de gevolgen van ondervonden bij de hernieuwing van hun contract. Ten tweede de loonkosten. En ten derde de hogere interest. Dus ik ben weinig optimistisch.”